Boele Staal, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken, benadrukte
het afgelopen week nog maar eens: Nederlandse bedrijven moeten niet
denken dat ze bij de bank kunnen blijven aankloppen voor leningen. Ze moeten
op zoek naar alternatieve financiering.
Banken wijzen erop dat ze de komende jaren hun kapitaalbuffers dienen aan te
aanvullen en zijn voorzichtig met nieuwe kredietverlening. De nieuwe eisen
voor het eigen vermogen van banken van het zogenoemde Basel-akkoord, gelden
echter voor heel Europa. In dat verband is relevant hoe streng Nederlandse
banken zich opstellen, vergeleken met Europese collega’s.
Uit een donderdag gepubliceerde vergelijkende
studie naar kredietverlening aan het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) van
de Oeso, blijkt dat Nederland er niet al te fraai op staat.
Kredietverlening MKB
De Oeso nam de jaren van 2007 tot en met 2010 onder de loep en dat leverde
onder meer deze
tabel op. Daaruit valt op te maken dat vooral het jaar 2009 draconisch
is geweest voor het Nederlandse MKB – dat bestaat uit zo’n 861 duizend
bedrijven met een maximum van 250 werknemers per onderneming.
In 2009 daalde de nieuwe kredietverlening aan het MKB in Nederland met bijna
een kwart. In geen enkel ander land uit de Oeso-studie was de krimp zo
extreem.
Om een idee te geven van de impact van het dichtdraaien van de kredietkraan:
in de jaren 2007 en 2008 verstrekten Nederlandse banken nog voor meer dan 20
miljard euro aan nieuwe kredieten. In 2009 zakte dat naar 15,7 miljard euro.
Het jaar daarna was er weliswaar sprake van lichte groei van de
kredietverlening, maar omdat de afname zo extreem was geweest leenden banken
nog altijd meer dan 4 miljard euro minder uit vergeleken met de periode voor
de kredietcrisis. Zie ook deze
tabel.
Nederlandse bedrijven hadden de pech dat ook de alternatieve financiering via
durfinvesteerders in 2009 een forse daling liet zien.
Geldschieters uit de private equity keerden in 2010 wel weer terug. In
dat jaar stopten ze 1,1 miljard euro in MKB-bedrijven, een toename van ruim
450 miljoen euro vergeleken met het crisisjaar 2009. Maar dat was niettemin
veel te weinig om de blijvende krimp van het bancaire krediet te
compenseren.
Niet vreemd dus dat het aantal faillissementen onder MKB-bedrijven in de jaren
2009 en 2010 ruim 50 procent hoger lag vergeleken met de voorgaande jaren.
Banken terughoudend
De blijvend terughoudende opstelling van banken kan volgens de Oeso ook
gevolgen hebben voor de innovatieve kracht van jonge, Nederlandse bedrijven. "Meer
dan in het verleden zullen Nederlandse banken zich op middelgrote en grote
bedrijven concentreren. Daardoor is financiering van het MKB niet
automatisch verzekerd. Dit is vooral van toepassing op kleinere bedrijven en
innovatieve 'gazellen'".
Een model waarbij kleine startups meer leunen op durfinvesteerders, zoals in
de Verenigde Staten, is geen overbodige luxe. Maar op korte termijn is dat
niet zo eenvoudig op te zetten.
Zakenbank Goldman Sachs noemt in een donderdag verschenen rapport over
alternatieven voor bankfinanciering nog drie algemene opties voor bedrijven.
De uitgifte van obligatieleningen, het doorverkopen door banken van
pakketjes met bedrijfsleningen en onderlinge financiering door bedrijven.
Aan elk van deze alternatieven zitten echter beperkingen. Voor kleine
ondernemingen is optie één, de uitgifte van publiek verhandelbare
obligaties, meestal te duur. Optie twee, waarbij banken ruimte maken voor
nieuwe kredieten door oude kredieten te bundelen en door te verkopen, is
door de kredietcrisis in een ongunstig daglicht komen te staan.
Onderlinge financiering van bedrijven, de derde optie, kent ook z'n
beperkingen. Alleen bedrijven met een kasoverschot kunnen immers uitlenen
aan anderen. Dat is een veel beperktere bron dan bijvoorbeeld de spaargelden
die banken ter beschikking hebben. Kortom, simpele oplossingen voor de
krappe financiering van kleinere bedrijven lijken niet voor handen.
Lees ook:
alternatief
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl